Những cơ hội và rủi ro của ngành thép thế giới năm 2018
Hoàng Minh
Hoàng Minh
Thị trường thép thế giới đang hồi phục khá mạnh. Từ mức giá 300 USD/tấn hồi cuối năm 2015, giá thép cuộn cán nóng của Trung Quốc hiện đã lên 600 USD/tấn.
Kinh tế của các nước sản xuất và tiêu thụ thép
đang trong điều kiện khá tốt. Kinh tế Nhật Bản tương đối ổn định, nhờ
chi phí vốn tăng lên và các thị trường ô
tô và máy công nghiệp vững mạnh, mặc dù vẫn
còn lo ngại về hoạt động của ngành đóng tàu.
Các nền kinh tế Ấn Độ và Đông nam Á tăng trưởng với
tốc độ cao, được kỳ vọng sẽ tiếp tục dẫn dắt tăng trưởng nhu cầu thép
toàn cầu.
Tuy nhiên, thị trường thép hiện đang đối mặt với 2 rủi ro
lớn: Chính sách thương mại của Mỹ, và tình trạng dư
thừa công suất sản xuất thép ở Trung Quốc vẫn còn tồn tại.
Ảnh hưởng từ việc Mỹ tăng thuế nhập khẩu thép
Hãng tin Nikkei dẫn lời Chủ tịch kiêm CEO của hãng
thép JFE Steel (Nhật Bản), ông Koji Kakigi, cho biết, Mỹ nhập khẩu
khoảng 35 triệu tấn thép mỗi năm, trong đó khoảng 65% đến từ
các thị trường được miễn thuế mới, bao gồm Canada, Mexico và
Hàn Quốc. Ngoài ra, nếu các hãng sản xuất ô
tô và phụ tùng ô tô Mỹ có yêu cầu
thì nhập khẩu những nguyên liệu thiết yếu đối với sản xuất của họ
và không thể thay thế được bằng sản phẩm trong nước sẽ được miễn
thuế. Các sản phẩm thép Nhật Bản chỉ chiếm 5% nhập khẩu
thép vào Mỹ, mà nhiều sản phẩm trong đó là
loại không thể thay thế, như các loại dây thép đặc
biệt.
Thị trường thép toàn cầu hiện đạt 1,6 tỷ tấn, như vậy,
tính theo khối lượng thì chính sách thương mại mới
của Mỹ sẽ có ảnh hưởng không lớn. Mặt khác, nếu chủ nghĩa
bảo hộ lan sang những nước khác thì nó có thể ảnh
hưởng tới kinh tế toàn cầu. Chẳng hạn, Hàn Quốc có thể
“thoát” gánh nặng thuế mới của Mỹ bằng viẹc tự nguyện
đặt ra hạn ngạch đối với thép xuất khẩu sang Mỹ. Những “cam
kết” song phương như vậy sẽ làm thay đổi các nguyên
tắc của hệ thống tự do thương mại, và có thể có tác
động lan truyền rất lớn, bất lợi cho chính nước Mỹ.
Xuất khẩu thép Trung Quốc có nguy cơ tăng trở lại
Năm 2014, khi nhu cầu trong nước bắt đầu yếu đi, Trung Quốc đã tăng
xuất khẩu thép ra thị trường quốc tế, kết quả là khối lượng xuất
khẩu tăng lên khoảng 100 triệu tấn vào năm 2015 và vẫn duy
trì ở mức đó trong năm 2016 (trước đó, năm 2013, khối
lượng xuất khẩu chỉ là 60 triệu tấn). Do đó, giá
thép đã giảm mạnh, khiến các nhà sản xuất
thép trên toàn cầu đều rơi vào cảnh thua lỗ.
Gần đây, để tái cơ cấu ngành thép, Bắc Kinh
đã quyết định đóng cửa những cơ sở sản xuất thép bất hợp
pháp (chất lượng thấp, làm từ phế liệu), kết quả đã giảm
được 120 triệu tấn sản lượng/năm. Năm 2017, Bắc Kinh đã tăng cường chi
tiêu cho các dịch vụ công để kích thích kinh
tế, và xuất khẩu thép cùng năm giảm khoảng 30% so với năm
trước.
Theo Chủ tịch Koji Kakigi của JFE Steel, về cơ bản thì tình
trạng dư thừa công suất ở Trung Quốc vẫn chưa được giải quyết. Nếu xảy ra
xung đột thương mại với Mỹ khiến nhu cầu trong nước (của Trung Quốc) yếu đi,
Bắc Kinh có thể lại phải tìm tới giải pháp mở rộng xuất
khẩu.
Còn về phía Mỹ, thị trường này có thể sẽ tốn
kém hơn nếu chi phí sản xuất tăng do thuế mới. Như vậy, cuối
cùng thì chính công dân Mỹ sẽ phải thanh
toán chi phí thuế tăng do chính phủ của họ. Đói với
ngành thép Mỹ cũng tương tự, các biện pháp hạn chế
nhập khẩu cũng sẽ có tác động tiêu cực đối với sức cạnh
tranh của các hãng sản xuất thép.
Triển vọng nhu cầu 2 năm tới tiếp tục tăng
Trong báo cáo mới đây nhất, Hiệp hội Thép thế
giới (WorldSteel) cho biết, thị trường thép sau 2 năm biến động
và suy giảm thì đã ổn định trở lại vào 2017,
và dự báo nhu cầu thép toàn cầu sẽ tiếp tục tăng
trong năm 2018 và 2019 trong bối cảnh tình hình kinh tế
toàn cầu vẫn thuận lợi với niềm tin cao và đầu tư ở các
nền kinh tế tiên tiến tiếp tục hồi phục mạnh.
Cụ thể, nhu cầu năm 2018 sẽ tăng 1,8% so với năm trước, lên 1,62 tỷ
tấn, và năm 2019 sẽ tăng 0,7% lên 1,63 tỷ tấn.
Sản lượng thép toàn cầu năm 2017 đạt 1,69 tỷ tấn, là
năm thứ 2 liên tiếp. Sản lượng năm 2018 dự báo sẽ tăng 4% (276,65
triệu tấn) so với năm 2017.
Theo WorldSteel, nhu cầu của các nước phát triển trong năm
nay sẽ tăng 1,8%, nhưng sẽ giảm 1,1% vào năm 2019. Nếu áp lực lạm
phát gia tăng và các nền kinh tế Mỹ và Liên
minh châu Âu (EU) thắt chặt hơn nữa chính sách tiền
tệ, kinh tế nói chung và thị trường thép nói
riêng ở những khu vực này có thể sẽ chịu tác động.
Triển vọng nhu cầu thép ở Mỹ vẫn mạnh nhờ các yếu tố cơ bản
(tiêu thụ và đầu tư mạnh, thu nhập tăng và lãi suất
thấp). Nhu cầu của ngành chế tạo được hỗ trợ bởi đồng USD yếu và
đầu tư kinh doanh tăng, sản xuất máy công nghiệp dự báo
cũng sẽ được hưởng lợi nhờ đầu tư tăng, trong bối cảnh giá nhà
tăng và giao dịch bất động sản tiếp tục khởi sắc. Tuy nhiên,
WorldSteel cho rằng kế hoạch kích thích dành cho hạ tầng
cơ sở ở Mỹ chưa chắc sẽ có tác động tới nhu cầu thép trong
ngắn hạn. Ngoài ra, hoạt động của thị trường ô tô Mỹ
và EU dự báo sẽ vẫn như hiện tại do “ảnh hưởng của sự
bão hòa” và tỷ lệ lãi suất tăng dần.
Tại Trung Quốc, nước tiêu thụ thép lớn nhất thế giới, thị
trường thép có thể sẽ có nhiều bất chắc. Năm 2018,
Chính phủ đã tích cực thực hiện các biện
pháp kích thích nhằm thúc đẩy hoạt động xây
dựng, tuy nhiên đầu tư vẫn tiếp tục giảm sút, và nhu cầu
thép tại đây chỉ tăng vừa phải. Dự báo GDP của Trung Quốc
năm 2018 và 2019 sẽ tăng trưởng chậm hơn năm 2017, và chi
phí xây dựng có thể cũng sẽ tăng chậm lại. Do đó, nh
cầu thép năm 2018 của Trung Quốc dự báo sẽ vững so với năm 2017,
và sau đó giảm 2% vào năm 2019 vì hoạt động
xây dựng tiếp tục giảm.
Nhu cầu thép của các nền kinh tế mới nổi và đang
phát triển (không kể Trung Quốc) sẽ tăng 4,9% trong năm 2018
và 4,5% trong năm 2019.
Nguồn: Cafef
